Μία σπουδαία περιοδική έκθεση με τον τίτλο "Γυναίκες στην Αρχαιότητα" μπορείτε να επισκεφτείτε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο έως και τα τέλη Νοεμβρίου 2009. Η περιήγηση ξεκινάει με την ενότητα "Θεές" όπου μέσα από τους θρύλους και τις δοξασίες για την Αθηνά, την Άρτεμη και την Αφροδίτη , θα μπορέσετε να κατανοήσετε τις βαθύτερες κοινωνικές πτυχές του αρχαίου ελληνικού κόσμου καθώς και τη θέση της γυναίκας , κυρίως αυτή της Αθηναίας , όπως διαμορφωνόταν μέσα από τις θρησκευτικές δοξασίες και τα ήθη της εποχής εκείνης. Τα αναθήματα , οι γιορτές και οι σκηνές από τη λατρευτική ζωή ταξιδεύουν τον επισκέπτη σε έναν κόσμο που πλησιάζει πολύ έντονα το σύγχρονό μας, με τις χριστιανικές εθιμοτυπίες να συνδέονται άρρηκτα με το παρελθόν. Το πένθος, το στόλισμα των ταρατσών με γλάστρες που περιέχουν φυτά δημητριακών και τα μοιρολόγια των γυναικών για τον πρόωρα αδικοχαμένο Άδωνι, εραστή της Αφροδίτης, θυμίζουν το βαρύ κλίμα που επικρατεί κατά την Μεγάλη Παρασκευή , ημέρα ταφής του Θεανθρώπου.
Προχωρώντας περνάμε στην ενότητα " Ιέρειες και Ηρωίδες" με τις κόρες του Κέκροπα να κλέβουν την παράσταση με την περίφημη ιστορία της φύλαξης του απαγορευμένου καλαθιού της θεάς Αθηνάς και την αντίστοιχη παρακοή τους. Στη συνέχεια μαθαίνουμε για την συνολική συμμετοχή των γυναικών ανεξαρτήτου ηλικίας και κοινωνικής τάξης σε όλες τις θρησκευτικές λατρείες. Εξαίρεση αποτελούσαν οι ιέρειες , ένα κληρονομικό συνήθως δικαίωμα που μεταβιβαζόταν από γενιά σε γενιά ανάμεσα στους αριστοκρατικούς κύκλους των ευγενών και πολύ λιγότερο αποκτούταν μέσω κληρώσεως δίνοντας κατά αυτό τον τρόπο την ευκαιρία συμμετοχής και σε άτομα κατώτερων κοινωνικών ομάδων. Σπουδαίο όμως ενδιαφέρον αποκτάει η συνολική εκπαίδευση και πορεία της γυναίκας όπως διαγράφεται μέσα από τα ευρήματα και τις γραπτές μαρτυρίες. Το επτάχρονο κορίτσι μεγαλώνοντας στα ιερά της Άρτεμις ως "άρκτος", μυείται στα μυστικά της γυναικείας φύσης και προετοιμάζεται ψυχοσωματικά για την μετέπειτα ζωή του μέσα στα πλαίσια της οικογένειας που πρόκειται να δημιουργήσει . Οι θυσίες , αιματηρές και αναίμακτες , αποτελούν βασικό μέλημα των γυναικών όσον αφορά την εξασφάλιση της εύνοιας των Θεών για την ευτυχία , την μακροημερία και τον πλούτο της οικογένειάς τους. Σπουδαίες εορτές όπως τα Παναθήναια , τα Θεσμοφόρια και τα Ελευσίνια μυστήρια , προσφέρουν στη γυναίκα πρωταγωνιστικό ρόλο εν αντιθέσει με την καθημερινότητα που την επιτάσσει να απέχει από την πολιτική ζωή του τόπου και να περιορίζεται στις κατ' οίκον εργασίες καθιστώντας την ως απλή μονάδα αναπαραγωγής και αρμόδιο διαχειριστή της "οικονομίας" του σπιτιού της. Ο θάνατος , αυτή η μετάβαση της ψυχής και του σώματος σε έναν άλλο διαφορετικό και σκοτεινό κόσμο προκαλούμενος πολλές φορές κατά την ώρα του τοκετού, καταγράφεται στις επιτύμβιες στήλες είτε από το γεμάτο οδύνη βλέμμα των μικρών παιδιών που αποχαιρετούν την μητέρα τους είτε με την παράδοση της γεμάτης από αγαπημένα κοσμήματα πυξίδας , που προσφέρουν τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας και οι υπηρέτες προς τη νεκρή. Ένα σπουδαίο κομμάτι από την ζωοφόρο του Παρθενώνα, αντίγραφο του αντιγράφου που παραδόθηκε το 1842 από το Βρετανικό Μουσείο στο Μουσείο Ακροπόλεως , ως ανάμνηση των κλεμμένων μαρμάρων από τον Άγγλο πρέσβη στην Ελλάδα Έλγιν, ανασκευάζει την έως τώρα επικρατούσα θεωρία ως προς την κατασκευή και παράδοση του πέπλου της Αθηνάς κατά την εορτή των Μεγάλων Παναθηναίων αποκλειστικά και μόνο από γυναίκες υφάντριες . Η νέα εκδοχή θεωρεί πως συμμετείχαν μόνο άνδρες κατά την ύφανση ή τουλάχιστον παρίστανταν ως επόπτες από την έναρξη έως τη λήξη του έργου. Σημείο αναφοράς αποτελεί η εμφάνιση μίας ανθρώπινης φιγούρας νεαρής ηλικίας ,πιθανότερο ανδρικής, η οποία παραδίδει το ιερό πέπλο στα χέρια του ανώτερου θρησκευτικού άρχοντα των Αθηνών ενώ δίπλα του στέκεται και η αρχιιέρεια του ναού της πολιούχου θεάς.
Τέλος σημαντικότατα ευρήματα αγγείων με αναπαραστάσεις παιδιών σε παιχνίδια , συνήθειες και ασχολίες της καθημερινότητας προσφέρουν στον επισκέπτη μία σφαιρική άποψη για τη θέση και την ανάπτυξη του παιδιού κατά την αρχαιότητα. Η συμπλήρωση των τριών ετών και η πόση μικρής ποσότητας οίνου που δινόταν στο παιδί ( ως άλλη θεία μετάληψη ) αυτόματα το καθιστούσαν μέλος της ευρύτερης κοινωνικής ομάδας καθώς ξέφευγε πια από τα κλειστό περιβάλλον της οικίας του και ερχόταν σε επαφή με την μικρή κοινωνία της γειτονιάς που την αποτελούσαν παιδιά συνομήλικα και μεγαλύτερα.
Προχωρώντας περνάμε στην ενότητα " Ιέρειες και Ηρωίδες" με τις κόρες του Κέκροπα να κλέβουν την παράσταση με την περίφημη ιστορία της φύλαξης του απαγορευμένου καλαθιού της θεάς Αθηνάς και την αντίστοιχη παρακοή τους. Στη συνέχεια μαθαίνουμε για την συνολική συμμετοχή των γυναικών ανεξαρτήτου ηλικίας και κοινωνικής τάξης σε όλες τις θρησκευτικές λατρείες. Εξαίρεση αποτελούσαν οι ιέρειες , ένα κληρονομικό συνήθως δικαίωμα που μεταβιβαζόταν από γενιά σε γενιά ανάμεσα στους αριστοκρατικούς κύκλους των ευγενών και πολύ λιγότερο αποκτούταν μέσω κληρώσεως δίνοντας κατά αυτό τον τρόπο την ευκαιρία συμμετοχής και σε άτομα κατώτερων κοινωνικών ομάδων. Σπουδαίο όμως ενδιαφέρον αποκτάει η συνολική εκπαίδευση και πορεία της γυναίκας όπως διαγράφεται μέσα από τα ευρήματα και τις γραπτές μαρτυρίες. Το επτάχρονο κορίτσι μεγαλώνοντας στα ιερά της Άρτεμις ως "άρκτος", μυείται στα μυστικά της γυναικείας φύσης και προετοιμάζεται ψυχοσωματικά για την μετέπειτα ζωή του μέσα στα πλαίσια της οικογένειας που πρόκειται να δημιουργήσει . Οι θυσίες , αιματηρές και αναίμακτες , αποτελούν βασικό μέλημα των γυναικών όσον αφορά την εξασφάλιση της εύνοιας των Θεών για την ευτυχία , την μακροημερία και τον πλούτο της οικογένειάς τους. Σπουδαίες εορτές όπως τα Παναθήναια , τα Θεσμοφόρια και τα Ελευσίνια μυστήρια , προσφέρουν στη γυναίκα πρωταγωνιστικό ρόλο εν αντιθέσει με την καθημερινότητα που την επιτάσσει να απέχει από την πολιτική ζωή του τόπου και να περιορίζεται στις κατ' οίκον εργασίες καθιστώντας την ως απλή μονάδα αναπαραγωγής και αρμόδιο διαχειριστή της "οικονομίας" του σπιτιού της. Ο θάνατος , αυτή η μετάβαση της ψυχής και του σώματος σε έναν άλλο διαφορετικό και σκοτεινό κόσμο προκαλούμενος πολλές φορές κατά την ώρα του τοκετού, καταγράφεται στις επιτύμβιες στήλες είτε από το γεμάτο οδύνη βλέμμα των μικρών παιδιών που αποχαιρετούν την μητέρα τους είτε με την παράδοση της γεμάτης από αγαπημένα κοσμήματα πυξίδας , που προσφέρουν τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας και οι υπηρέτες προς τη νεκρή. Ένα σπουδαίο κομμάτι από την ζωοφόρο του Παρθενώνα, αντίγραφο του αντιγράφου που παραδόθηκε το 1842 από το Βρετανικό Μουσείο στο Μουσείο Ακροπόλεως , ως ανάμνηση των κλεμμένων μαρμάρων από τον Άγγλο πρέσβη στην Ελλάδα Έλγιν, ανασκευάζει την έως τώρα επικρατούσα θεωρία ως προς την κατασκευή και παράδοση του πέπλου της Αθηνάς κατά την εορτή των Μεγάλων Παναθηναίων αποκλειστικά και μόνο από γυναίκες υφάντριες . Η νέα εκδοχή θεωρεί πως συμμετείχαν μόνο άνδρες κατά την ύφανση ή τουλάχιστον παρίστανταν ως επόπτες από την έναρξη έως τη λήξη του έργου. Σημείο αναφοράς αποτελεί η εμφάνιση μίας ανθρώπινης φιγούρας νεαρής ηλικίας ,πιθανότερο ανδρικής, η οποία παραδίδει το ιερό πέπλο στα χέρια του ανώτερου θρησκευτικού άρχοντα των Αθηνών ενώ δίπλα του στέκεται και η αρχιιέρεια του ναού της πολιούχου θεάς.
Τέλος σημαντικότατα ευρήματα αγγείων με αναπαραστάσεις παιδιών σε παιχνίδια , συνήθειες και ασχολίες της καθημερινότητας προσφέρουν στον επισκέπτη μία σφαιρική άποψη για τη θέση και την ανάπτυξη του παιδιού κατά την αρχαιότητα. Η συμπλήρωση των τριών ετών και η πόση μικρής ποσότητας οίνου που δινόταν στο παιδί ( ως άλλη θεία μετάληψη ) αυτόματα το καθιστούσαν μέλος της ευρύτερης κοινωνικής ομάδας καθώς ξέφευγε πια από τα κλειστό περιβάλλον της οικίας του και ερχόταν σε επαφή με την μικρή κοινωνία της γειτονιάς που την αποτελούσαν παιδιά συνομήλικα και μεγαλύτερα.
Η φωτογράφιση επιτρέπεται άνευ φλας. Προτείνεται η χρήση γρήγορου φίλμ 400 asa καθώς και φακών με πολύ ανοιχτά διαφράγματα
( <= f.2,8 ) και ταχύτητα ικανή προς αποφυγή ανατάραξης (t =>30 ) καθώς ο χώρος είναι ιδιαίτερα υποφωτισμένος
Πέρα από την περιοδική έκθεση όπως την περιγράψαμε παραπάνω προτείνουμε να επισκεφθείτε και την μόνιμη έκθεση κοροπλαστικών ευρημάτων από τα σπουδαιότερα εργαστήρια της αρχαιότητας ( Αττικής -Κορίνθου - Βοιωτίας κ.λ.π) που στεγάζεται στο δεύτερο όροφο του Μουσείου. Ανέκδοτα αντικείμενα μας παρουσιάζουν στιγμές από την καθημερινή κοινωνική , οικονομική , στρατιωτική , πολιτική και πολιτιστική ζωή των προγόνων μας με έναν απόλυτο σουρεαλιστικό τρόπο.
Προσοχή: στη συγκεκριμένη αίθουσα απαγορεύεται αυστηρώς η βιντεοσκόπηση και η φωτογράφιση.
