της Μαίρης Αδαµοπούλου από την εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ" 9/3/2011
«Πόλεµος» πάνω από τους θησαυρούς που συνδέουν την Ελλάδα µε τη ∆ύση έχει ξεσπάσει στο µοναδικό ελληνικό ερευνητικό κέντρο του εξωτερικού
Πολύτιµη κιβωτός γνώσης είναι το µοναδικό ελληνικό ερευνητικό κέντρο στο εξωτερικό, που εδρεύει στη Βενετία.
Στα δύο κτίριά του, εξαιρετικά δείγµατα αρχιτεκτονικής του 17ου αιώνα, φυλάσσονται περισσότερα από 25.000 σπάνια βιβλία, 300 εικόνες, 46 χειρόγραφα, 1.000 κατάστιχα, εκατοντάδες φάκελοι και λυτά έγγραφα από τις αρχές του 17ου αιώνα µέχρι σήµερα.
Κι όµως, το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών αντί να είναι πλήρως αφοσιωµένο στο έργο του _ την προβολή του ελληνικού πολιτισµού και ιστορίας στην Ευρώπη _ βρίσκεται αιχµάλωτο γραφειοκρατικών αγκυλώσεων και µιας κόντρας µε το υπουργείο Εξωτερικών που το εποπτεύει.
Αποτέλεσµα; Το ερευνητικό και εκδοτικό του έργο να µπαίνει σε δεύτερη µοίρα. ∆ιατηρητέα ακίνητά του να καταρρέουν. Οι υπότροφοί του αν και ακολουθούν ακαδηµαϊκή καριέρα και στελεχώνουν µεγάλα ιδρύµατα της Ελλάδας δεν αποκτούν µετά τη φοίτησή τους µεταπτυχιακό τίτλο. ∆ωρεές για εκδόσεις και υποτροφίες µένουν αναξιοποίητες.
Και τελικά απειλείται µε απαξίωση, τη στιγµή µάλιστα που δεν επιβαρύνει ούτε µε ένα ευρώ το Ελληνικό ∆ηµόσιο. Το Ινστιτούτο διαθέτει περιουσία που φτάνει τα 70 ακίνητα _ ανάµεσά τους το µνηµειακό συγκρότηµα της Πλατείας των Ελλήνων _ και εισπράττει από ενοίκια περί τις 900.000 ευρώ ετησίως. ∆έχεται δωρεές και χορηγίες, διαθέτει 500.000
ευρώ αποθεµατικό, ενώ πλέον δεν παίρνει επιχορήγηση από το κράτος.
Χαρακτηριστικό είναι ότι πριν από ενάµιση χρόνο κατέρρευσε στέγη σε διατηρητέο κτίριο που ανήκει στο Ινστιτούτο. Από θαύµα δεν υπήρξαν θύµατα, σύµφωνα µε την επί 12 χρόνια διευθύντρια του Ινστιτούτου, Χρύσα Μαλτέζου. Η κόντρα που έχει ξεσπάσει όµως ανάµεσα στις προξενικές αρχές και το Ινστιτούτο σχετικά µε τη διαχείριση της περιουσίας του _ την οποία κληροδότησε η ελληνική κοινότητα το 1953 _ έχει ως αποτέλεσµα το κτίριο να παραµένει τυλιγµένο µε σκαλωσιές και οι ένοικοι να αρνούνται να πληρώσουν ενοίκιο. Και τελικώς, να αποφασιστεί µερική αναστήλωση του κτιρίου, η οποία µόλις άρχισε.
Την ίδια ώρα οι υποψίες για τη διαχείριση των οικονοµικών του Ινστιτούτου έδιναν κι έπαιρναν. Μέχρι που αποφασίστηκε οικονοµικός έλεγχος σε βάθος δεκαετίας. ∆εν είναι η πρώτη φορά που αφήνονται υποψίες για τη διαχείριση του διευθυντή. Στη δεκαετία του ‘80 είχε βρεθεί στο στόχαστρο ο διακεκριµένος φιλόλογος και µετέπειτα ακαδηµαϊκός Μανούσος Μανούσακας. Το πόρισµα σύµφωνα µε πληροφορίες έχει βγει και αποδεικνύει πως δεν υφίσταται κακοδιαχείριση, αν και επισήµως δεν έχει ανακοινωθεί.
Σε όλα αυτά τα προβλήµατα επιχειρεί να δώσει λύση το υπουργείο Παιδείας, ∆ιά Βίου Μάθησης και Θρησκευµάτων µε την επίσκεψη της υπουργού Αννας ∆ιαµαντοπούλου επί τη ευκαιρία ηµερίδας αφιερωµένης στη µνήµη του Χρήστου Λαµπράκη. Γεγονός που σήµανε εκτός των άλλων ότι το υπουργείο Παιδείας θα θέσει υπό την εποπτεία του το ερευνητικό - εκπαιδευτικό Ινστιτούτο, θα εκσυγχρονιστεί το νοµικό καθεστώς του, θα απονέµει τίτλους µεταπτυχιακών σπουδών και θα ξεκινήσει συνεργασία µε πανεπιστήµια, ερευνητικά ιδρύµατα και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους.
Τα δύο βασικά κτίρια του Ινστιτούτου ανεγέρθηκαν από το κληροδότηµα που άφησε ο κερκυραίος δικηγόρος Θωµάς Φλαγγίνης. ∆ίπλα στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου µε την πλούσια αγιογράφηση από κορυφαίους καλλιτέχνες της εποχής (τον Μιχαήλ ∆αµασκηνό και τον Ιωάννη Κύπριο υπό την επίβλεψη του Τιντορέτο) και το καµπαναριό πουγέρνει ως άλλος Πύργος της Πίζας στέκει η Φλαγγίνειος Σχολή, που σταµάτησε να λειτουργεί το 1905 και σήµερα φιλοξενεί τους υποτρόφους της Ακαδηµίας Αθηνών.
Και λίγο πιο πέρα, το κτίριο της Ελληνικής Αδελφότητας που ιδρύθηκε το 1498, λειτούργησε ως νοσοκοµείο και σήµερα φιλοξενεί τη συλλογή εικόνων αλλά και το αρχείο που «µιλά» για την ελληνική παρουσία στη Βενετία µέσα από µητρώα, ληξιαρχικά και οικονοµικά βιβλία, διαθήκες και δωρεές, από τον 15ο αιώνα.
Το καταστατικό της Αδελφότητας που ιδρύθηκε το 1498 _ σπανιότατο περγαµηνό κατάστιχο µε µικρογραφία του Αγίου Νικολάου, προστάτη της Αδελφότητας n Τα γράµµατα Οικουµενικών Πατριαρχών µε τα µολυβδόβουλα προς τους επιτρόπους της ελληνικής κοινότητας που αναφέρονται σε προνόµια του Μητροπολίτη Φιλαδελφείας n Η «Παναγία µε τον Αναπεσόντα Χριστό», σπάνια εικόνα του 14ου αιώνα, την οποία µετέφερε από το παλάτι της στην Κωνσταντινούπολη η Αννα Παλαιολογίνα - Νοταρά, κόρη του µεγάλου δούκα Λουκά Νοταρά.
Πολύτιµη κιβωτός γνώσης είναι το µοναδικό ελληνικό ερευνητικό κέντρο στο εξωτερικό, που εδρεύει στη Βενετία.
Στα δύο κτίριά του, εξαιρετικά δείγµατα αρχιτεκτονικής του 17ου αιώνα, φυλάσσονται περισσότερα από 25.000 σπάνια βιβλία, 300 εικόνες, 46 χειρόγραφα, 1.000 κατάστιχα, εκατοντάδες φάκελοι και λυτά έγγραφα από τις αρχές του 17ου αιώνα µέχρι σήµερα.
Κι όµως, το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών αντί να είναι πλήρως αφοσιωµένο στο έργο του _ την προβολή του ελληνικού πολιτισµού και ιστορίας στην Ευρώπη _ βρίσκεται αιχµάλωτο γραφειοκρατικών αγκυλώσεων και µιας κόντρας µε το υπουργείο Εξωτερικών που το εποπτεύει.
Αποτέλεσµα; Το ερευνητικό και εκδοτικό του έργο να µπαίνει σε δεύτερη µοίρα. ∆ιατηρητέα ακίνητά του να καταρρέουν. Οι υπότροφοί του αν και ακολουθούν ακαδηµαϊκή καριέρα και στελεχώνουν µεγάλα ιδρύµατα της Ελλάδας δεν αποκτούν µετά τη φοίτησή τους µεταπτυχιακό τίτλο. ∆ωρεές για εκδόσεις και υποτροφίες µένουν αναξιοποίητες.
Και τελικά απειλείται µε απαξίωση, τη στιγµή µάλιστα που δεν επιβαρύνει ούτε µε ένα ευρώ το Ελληνικό ∆ηµόσιο. Το Ινστιτούτο διαθέτει περιουσία που φτάνει τα 70 ακίνητα _ ανάµεσά τους το µνηµειακό συγκρότηµα της Πλατείας των Ελλήνων _ και εισπράττει από ενοίκια περί τις 900.000 ευρώ ετησίως. ∆έχεται δωρεές και χορηγίες, διαθέτει 500.000
ευρώ αποθεµατικό, ενώ πλέον δεν παίρνει επιχορήγηση από το κράτος.
Χαρακτηριστικό είναι ότι πριν από ενάµιση χρόνο κατέρρευσε στέγη σε διατηρητέο κτίριο που ανήκει στο Ινστιτούτο. Από θαύµα δεν υπήρξαν θύµατα, σύµφωνα µε την επί 12 χρόνια διευθύντρια του Ινστιτούτου, Χρύσα Μαλτέζου. Η κόντρα που έχει ξεσπάσει όµως ανάµεσα στις προξενικές αρχές και το Ινστιτούτο σχετικά µε τη διαχείριση της περιουσίας του _ την οποία κληροδότησε η ελληνική κοινότητα το 1953 _ έχει ως αποτέλεσµα το κτίριο να παραµένει τυλιγµένο µε σκαλωσιές και οι ένοικοι να αρνούνται να πληρώσουν ενοίκιο. Και τελικώς, να αποφασιστεί µερική αναστήλωση του κτιρίου, η οποία µόλις άρχισε.
Την ίδια ώρα οι υποψίες για τη διαχείριση των οικονοµικών του Ινστιτούτου έδιναν κι έπαιρναν. Μέχρι που αποφασίστηκε οικονοµικός έλεγχος σε βάθος δεκαετίας. ∆εν είναι η πρώτη φορά που αφήνονται υποψίες για τη διαχείριση του διευθυντή. Στη δεκαετία του ‘80 είχε βρεθεί στο στόχαστρο ο διακεκριµένος φιλόλογος και µετέπειτα ακαδηµαϊκός Μανούσος Μανούσακας. Το πόρισµα σύµφωνα µε πληροφορίες έχει βγει και αποδεικνύει πως δεν υφίσταται κακοδιαχείριση, αν και επισήµως δεν έχει ανακοινωθεί.
Σε όλα αυτά τα προβλήµατα επιχειρεί να δώσει λύση το υπουργείο Παιδείας, ∆ιά Βίου Μάθησης και Θρησκευµάτων µε την επίσκεψη της υπουργού Αννας ∆ιαµαντοπούλου επί τη ευκαιρία ηµερίδας αφιερωµένης στη µνήµη του Χρήστου Λαµπράκη. Γεγονός που σήµανε εκτός των άλλων ότι το υπουργείο Παιδείας θα θέσει υπό την εποπτεία του το ερευνητικό - εκπαιδευτικό Ινστιτούτο, θα εκσυγχρονιστεί το νοµικό καθεστώς του, θα απονέµει τίτλους µεταπτυχιακών σπουδών και θα ξεκινήσει συνεργασία µε πανεπιστήµια, ερευνητικά ιδρύµατα και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους.
Τα δύο βασικά κτίρια του Ινστιτούτου ανεγέρθηκαν από το κληροδότηµα που άφησε ο κερκυραίος δικηγόρος Θωµάς Φλαγγίνης. ∆ίπλα στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου µε την πλούσια αγιογράφηση από κορυφαίους καλλιτέχνες της εποχής (τον Μιχαήλ ∆αµασκηνό και τον Ιωάννη Κύπριο υπό την επίβλεψη του Τιντορέτο) και το καµπαναριό πουγέρνει ως άλλος Πύργος της Πίζας στέκει η Φλαγγίνειος Σχολή, που σταµάτησε να λειτουργεί το 1905 και σήµερα φιλοξενεί τους υποτρόφους της Ακαδηµίας Αθηνών.
Και λίγο πιο πέρα, το κτίριο της Ελληνικής Αδελφότητας που ιδρύθηκε το 1498, λειτούργησε ως νοσοκοµείο και σήµερα φιλοξενεί τη συλλογή εικόνων αλλά και το αρχείο που «µιλά» για την ελληνική παρουσία στη Βενετία µέσα από µητρώα, ληξιαρχικά και οικονοµικά βιβλία, διαθήκες και δωρεές, από τον 15ο αιώνα.
Το καταστατικό της Αδελφότητας που ιδρύθηκε το 1498 _ σπανιότατο περγαµηνό κατάστιχο µε µικρογραφία του Αγίου Νικολάου, προστάτη της Αδελφότητας n Τα γράµµατα Οικουµενικών Πατριαρχών µε τα µολυβδόβουλα προς τους επιτρόπους της ελληνικής κοινότητας που αναφέρονται σε προνόµια του Μητροπολίτη Φιλαδελφείας n Η «Παναγία µε τον Αναπεσόντα Χριστό», σπάνια εικόνα του 14ου αιώνα, την οποία µετέφερε από το παλάτι της στην Κωνσταντινούπολη η Αννα Παλαιολογίνα - Νοταρά, κόρη του µεγάλου δούκα Λουκά Νοταρά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου